Elke tekst heeft een doel. Of het nu een blog, een studieboek of zelfs een melkpak is – elke vorm van tekst heeft een specifieke intentie. Dit noemen we het tekstdoel: wat wil je met je tekst bereiken?
Er zijn zeven tekstdoelen:
1️⃣ Informeren
2️⃣ Verklaren
3️⃣ Adviseren
4️⃣ Overtuigen
5️⃣ Activeren
6️⃣ Opiniëren
7️⃣ Amuseren / Inspireren
In dit artikel ontdek je wat elk tekstdoel inhoudt en hoe je ze effectief inzet.
Wat is een tekstdoel en waarom is het belangrijk?
Een tekst is er om informatie over te brengen. Maar een goed geschreven tekst doet méér dan dat.
Een tekst kan de lezer overtuigen, tot actie aanzetten, aan het denken zetten of zelfs inspireren. Vaak gaat het niet om één doel, maar om een combinatie van tekstdoelen.
💡 Voorbeeld: Een uitnodiging voor een evenement:
✔️ Geeft informatie over de datum en locatie (informeren)
✔️ Overtuigt de lezer waarom hij moet komen (overtuigen)
✔️ Spreekt de lezer persoonlijk aan en maakt het aantrekkelijk (amuseren/inspireren)
✔️ Sluit af met een duidelijke call-to-action (activeren)
👉 Alle doelen behaald. Missie geslaagd.
Zo werkt een tekstdoel in de praktijk
1️⃣ Deze blog
✅ Geeft informatie over tekstdoelen (informeren)
✅ Laat zien dat ik hier verstand van heb (overtuigen)
✅ Spoort je aan om contact met me op te nemen voor hulp bij tekstschrijven (activeren)
2️⃣ LinkedIn-bericht
✅ Adviseert over een onderwerp (adviseren)
✅ Inspireert mensen in hun vakgebied (inspireren)
✅ Zet aan tot reageren, liken of delen (activeren)
3️⃣ Melkpak
✅ Overtuigt je dat je de juiste keuze hebt gemaakt (overtuigen)
✅ Geeft je informatie over ingrediënten en houdbaarheid (informeren)
✅ Kan inspireren met een recept of een leuke slogan (inspireren)
De 7 tekstdoelen
1. Informeren 📰
📌 Wat: Je beschrijft feiten en situaties op een objectieve, concrete en begrijpelijke manier.
📝 Tekstvormen: Nieuwsberichten, studieboeken, overheidscommunicatie.
💡 Voorbeeld: “Steeds meer ondernemers betalen omzetbelasting en loonheffing met iDEAL.” (Belastingdienst)
2. Verklaren 📖
📌 Wat: Je behandelt een onderwerp objectief en onderbouwt het met feiten en gegevens uit betrouwbare bronnen.
📝 Tekstvormen: Wikipedia, encyclopedieën, wetenschappelijke artikelen.
💡 Voorbeeld: “De appel is de vrucht van de plant Malus domestica uit de rozenfamilie (Rosaceae).” (Wikipedia)
3. Adviseren 💡
📌 Wat: Je geeft antwoord op een vraag of biedt een oplossing voor een probleem. Dit kan zowel vrijblijvend als dwingend.
📝 Tekstvormen: Hypotheekadvies, schooladvies, schrijfadvies.
💡 Voorbeeld: “Met begrijpelijke taal op je website geef je de lezer het gevoel dat hij mee kan praten.” (Door Pim)
4. Overtuigen 🎤
📌 Wat: Lijkt op adviseren, maar gaat verder. Je gebruikt expertise en argumenten om de lezer jouw standpunt te laten accepteren. Vaak met een politieke, religieuze of commerciële insteek.
📝 Tekstvormen: Pamfletten, betogen, opiniestukken, marketingteksten.
💡 Voorbeeld: “Wonen is een grondrecht, geen privilege. We zetten vol in op nieuwbouw en houden huizen betaalbaar met prijsafspraken.” (D66)
5. Activeren 🚀
📌 Wat: Je spoort de lezer aan om iets te doen. Dit kan een aankoop zijn, inschrijving, donatie of een andere actie.
📝 Tekstvormen: Advertenties, folders, reclames, verkiezingsposters.
💡 Voorbeeld: “Maak de lekkerste gerechten makkelijk vegetarisch.” (Knorr)
6. Opiniëren 🧐
📌 Wat: Je zet de lezer aan het denken en helpt bij het vormen van een mening, zonder per se te overtuigen.
📝 Tekstvormen: Recensies, columns, beschouwingen, discussiestukken.
💡 Voorbeeld: “Met een gekozen burgemeester gaat de politiek bij de mensen meer leven.” (De Volkskrant)
7. Amuseren / Inspireren 🎭
📌 Wat: Dit tekstdoel combineert vaak meerdere doelen: informeren, overtuigen, emotioneren, amuseren en inspireren. Het doel is om de lezer te raken of tot nieuwe inzichten te brengen.
📝 Tekstvormen: Gedichten, grappen, strips, podcasts, social media-posts.
💡 Voorbeeld: “Maartje besluit ook na carnaval als patatzak door het leven te gaan.” (De Speld)
Conclusie: waarom een tekstdoel belangrijk is
Door vooraf je tekstdoel te bepalen, zorg je voor:
✅ Een duidelijke structuur – Je tekst heeft focus en blijft to the point.
✅ Meer impact – Je boodschap sluit beter aan bij je doelgroep.
✅ Hogere conversie – Of dat nu aankopen, inschrijvingen of reacties zijn.
Een sterke tekst begint met een duidelijk doel. Want als jij weet wat je wilt bereiken, komt je boodschap pas écht binnen. 🚀